การแพร่ระบาดอีกรอบ เราไม่พร้อมรับมือกับมันแน่ ๆ

ความคิดเห็นต่อการบรรยาย

Gates ได้เริ่มเล่าเรื่องว่าเมื่อตอนเขายังเป็นเด็ก ภัยพิบัติที่เรามักจะกังวลมากที่สุดก็คงไม่พ้นเรื่องสงครามนิวเคลียร์ แล้วนี่คือเหตุผลว่าทำไมถึงมีถังที่เต็มไปด้วยอาหาร และน้ำดื่มอยู่ในชั้นใต้ดิน แล้วเมื่อไรที่มีนิวเคลียร์มา เราก็จะต้องลงไปในชั้นใต้ดิน และก็นำอาหารในถังนี้ออกมารับประทาน.

ซึ่งในวันนี้สิ่งที่เป็นภัยอันใหญ่หลวง มันคือภัยพิบัติแบบทั้งโลกซึ่งมันไม่ใช่ในรูปแบบของนิวเคลียร์อีกต่อไป แต่มันคือรูปแบบของไวรัส และถ้ามีบางสิ่งที่คร่าชีวิตของมนุษย์ไปเกินกว่า 10 ล้านคน ภายในอีกไม่กี่ทศวรรษข้างหน้า ซึ่งมันจะเป็นไปได้สูงมากว่า จะเป็นไวรัสที่มีประสิทธิภาพในการติดต่อกันอย่างมหาศาล และมากกว่าการสูญเสียจากการเกิดสงครามด้วยซ้ำไป.

แล้วมันไม่ใช่จรวดที่ทำลายล้างมนุษย์ แต่มันคือจุลินทรีย์ แล้วในตอนนี้ทั่วโลกก็กำลังมุ่งความสนใจไปที่การลงทุนเกี่ยวกับ การยับยั้งสงครามนิวเคลียร์ แต่แล้วเราก็ลงทุนอย่างน้อยนิดมาก ไปกับการหยุดการแพร่ระบาดครั้งต่อไป นี่ก็จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมเราถึงไม่พร้อมรับมือกับมันแน่ ๆ.

มาพูดถึง Ebola กันหน่อยดีกว่า เขามั่นใจว่าทุกคนในที่นี้คงเคยได้ยินข่าวคราวจากหนังสือพิมพ์ ซึ่งมันเป็นอะไรที่ยากพอควร เขาจึงติดตามโรคนี้อย่างระมัดระวัง เช่นการส่งต่อเครื่องมือวิเคราะห์จากกรณีตัวอย่าง ที่เราใช้ในการตรวจวัดผลการยับยั้งของโรค Polio.

คุณลองคิดดูว่าอะไรที่จะนำเราไปสู่ปัญหาที่ยังไม่เคยพบเจอ แถมมันยังไม่ได้มีผลลัพธ์ที่ดีเพียงพอด้วย ทว่า ปัญหาที่เราพบเจอจริง ๆ ก็คือเรายังไม่มีระบบที่เสถียรอย่างเพียงพอด้วยซ้ำไป ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว มันค่อนข้างชัดเจนว่ากุญแจที่หายไปคือ เราไม่มีกลุ่มคนที่เป็นนักระบาดวิทยาที่มีความเตรียมพร้อมลงมือทำงานได้เลย มีใครที่จะไปบ้าง มีใครที่เคยเห็นโรคภัยต่าง ๆ และมีใครที่เคยเห็นว่ามันระบาดไปได้ไกลแค่ไหน.

แล้วมันก็ปรากฏอยู่ในกรณีของเขา มันเป็นการล่าช้าเอามาก ๆ ที่จะนำมันขึ้นไปเผยแพร่ในออนไลน์ และพวกเขาก็ยังไม่มีความแม่นยำเพียงพอ เราไม่มีทีมแพทย์ที่พร้อมจะไปในทันทีทันใดเลย และเราไม่มีทางที่จะเตรียมพร้อมให้ทันด้วยซ้ำไป.

แล้วตอนนี้ที่ Médecins Sans Frontières ได้สร้างผู้นำอาสาสมัคร แต่อย่างไรก็ตาม เราก็คิดว่ามันจะไปได้ไกลกว่าที่เราควรจะไปถึง ซึ่งเป็นการนำคนกว่าพันคนไปยังประเทศนั้น ๆ และการแพร่ระบาดจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องการพวกเรา ที่มีกำลังพลกว่าร้อยคนจากพันคน ตรงนั้นไม่มีใครเลยที่จะพยายามทดลองเกี่ยวกับการรักษาโรค รวมถึงไม่มีใครดูแลเกี่ยวกับฝ่ายวินิจฉัยโรคด้วย.

ตัวอย่างเช่น เราจะต้องนำเลือดของผู้รอดชีวิตมาตรวจผล และนำ Plasma ส่งต่อไปยังผู้อื่นเพื่อที่จะเป็นภูมิคุ้มกันต่อไป แต่ว่าสิ่งเหล่านี้มันยังไม่เคยมีการทดลองมาก่อนเลย.

ความจริงแล้วสิ่งที่มันขาดหายไปก็คือ ความล้มเหลวของคนทั้งโลก (The fact these elements are missing is a global failure)

แล้วที่ WHO ซึ่งได้รับทุนมาตรวจสอบการแพร่ระบาดต่าง ๆ แต่มันก็ยังไม่ใช่ประเด็นที่เรากำลังสนทนากันอยู่จริง ๆ แล้วในหนังเรื่องหนึ่งที่ค่อนข้างจะแตกต่างออกไปสักหน่อย ก็ในกลุ่มของนักระบาดวิทยาที่พร้อมจะทำงาน พวกเขาก็ได้เข้าไปยังพื้นที่ต่าง ๆ ก็จริง แต่ทว่า มันก็ปรากฏอยู่ในหนัง Hollywood เท่านั้น.

ความล้มเหลวในการเตรียมพร้อมจะเป็นตัวส่งผ่านไปยังการแพร่ระบาดครั้งต่อไป เรามาดูว่าการพัฒนาของ Ebola ทั้งปีนี้เป็นอย่างไรบ้าง มีคนตายราวกว่า 10,000 คน และเกือบราว ๆ 3 ส่วนของประเทศ West African ซึ่งมี 3 เหตุผลว่าทำไมมันถึงหยุดการระบาดไป.

อย่างแรกเลยคือ มีวีรบุรุษหลายคนโดยเป็นคนที่มีสุขภาพร่างกายแข็งแรง พวกเขาค้นหาผู้คน และพวกเขาก็ป้องกันไม่ให้คนอื่นติดเชื้อไวรัสได้อีก.

อย่างที่สองก็คือ ธรรมชาติของไวรัส Ebola ไม่ได้แพร่กระจายในอากาศ และในขณะที่คุณกำลังเข้าภาวะโรคติดต่อสู่กันและกัน คนส่วนใหญ่ก็ล้มป่วยอย่างรุนแรง.

และอย่างที่สามก็คือ ไวรัสมันยังไม่ได้แพร่กระจายไปสู่หลากหลายเมืองจริง ๆ มันเหมือนว่าเป็นความโชคดี ก็ถ้าเกิดว่ามันไปยังหลากหลายเมือง คนที่ติดเชื้อจะต้องเพิ่มสูงขึ้นอย่างมหาศาลแน่นอน แต่ในครั้งหน้า เราทุกคนอาจจะไม่ได้โชคดีอย่างนี้อีก.

พอคุณได้รับเชื้อเข้าไปในร่างกาย ผู้คนก็จะไม่ได้รู้สึกอ่อนเพลียอะไรมาก ในขณะที่พวกเขาเหล่านั้นก็ได้เป็นผู้ติดเชื้อไปแล้ว หลังจากนั้นพวกเขาก็ขึ้นเครื่องบิน หรือว่าไปตลาดตามปกติ ซึ่งต้นกำเนิดของไวรัสสามารถเป็นการแพร่ระบาดทางธรรมชาติได้เสมอ อย่างเช่น Ebola หรือว่าอาจจะเป็น Bioterrorism และนี่ก็เป็นสิ่งที่จะยืนยันว่า มันจะสร้างผลพวงความเลวร้ายกว่าพันเท่า.

มาดูรูปแบบการแพร่กระจายของไวรัสผ่านอากาศกันว่าเป็นอย่างไรบ้าง ไม่ว่าจะเป็น Spanish Flu ย้อนกลับไปในปี 1918 ซึ่งเป็นการแพร่การจายไปยังทั่วโลกภายในเวลาอันรวดเร็วมาก และคุณก็จะเห็นว่ามีมากกว่า 30 ล้านคน ที่ตายจากการแพร่ระบาดในครั้งนี้ และนี่เป็นปัญหาที่น่ากังวลใจอย่างมาก เราควรจะนำมาพิจารณาอย่างยิ่ง.

แต่ในความเป็นจริงแล้ว เราสามารถสร้างสิ่งที่จะเป็นระบบการตอบสนองได้ ซึ่งเราทุกคนก็จะได้ประโยชน์จากวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี แล้วนั่นคือสิ่งที่เราสนทนากันในวันนี้จริง ๆ เราทุกคนมีมือถือที่จะเข้าถึงข้อมูลจากระบบสาธารณะ และนำข้อมูลดึงออกมาใช้งาน เรามีแผนที่ดาวเทียมที่จะเห็นการเคลื่อนไหวทุกย่างก้าวของผู้คนในโลก เรามีการก้าวหน้าทางชีววิทยา นั่นควรจะเป็นสิ่งที่เพิ่มการสังเกตไปที่ Pathogen และความสามารถในการผลิตยา รวมถึงวัคซีนให้เข้ากับ Pathogen ได้.

เรามีเครื่องมือที่ดี แต่พวกเครื่องมือเหล่านั้นต้องนำไปสู่ระบบสาธารณสุขทั่วโลกให้ได้ก่อน และเราต้องการความพร้อม สิ่งที่เขารู้สึกว่าเป็นบทเรียนที่ล้ำค่ามากที่สุดในการที่จะทำอย่างไร ถึงจะนำไปสู่การเตรียมความพร้อมอีกครั้ง รวมถึงอะไรที่เราเตรียมตัวเกี่ยวกับสงครามบ้าง สำหรับเหล่าทหารเรามีเวลาฝึกเต็มเวลา และพร้อมรบเสมอ เรามีกำลังพลสำรองที่เตรียมความพร้อมไปสู่รูปแบบที่ยิ่งใหญ่กว่าเดิมได้.

NATO มีกำลังพลที่พร้อมจะเคลื่อนที่อย่างรวดเร็ว ซึ่ง NATO ก็ได้ผ่านสงครามมานับครั้งไม่ถ้วน กำลังพลก็เลยมีโอกาสสูงที่จะถูกฝึกฝนมาอย่างดี พวกทหารก็จะเข้าใจเกี่ยวกับฟืนไฟ และพลาธิการทางทหารอย่างดีด้วย รวมถึงเหมือนกับเป็นคลื่นความถี่เดียวกันไปซะหมด แล้วนี่คือเหตุผลว่าทำไมพวกทหารถึงพร้อมที่จะปฏิบัติการเสมอ.

ซึ่งสิ่งเหล่านั้นคือสิ่งที่เราต้องการเมื่อมีการเผชิญหน้ากับการระบาด แล้วอะไรคือกุญแจชิ้นนั้นล่ะ.

1. Strengthen health systems

เราต้องการเสริมสร้างระบบสาธารณสุขให้ดียิ่งขึ้นในประเทศที่ยากจนเหล่านั้น นั่นคือสถานที่ที่มารดาจะให้กำเนิดบุตรได้อย่างปลอดภัยมากที่สุด และเด็กเหล่านั้นก็จะได้รับวัคซีนที่ครบถ้วน แต่เมื่อไรที่เรามองไปยังการระบาดของโรคในตอนเริ่มแรก.

2. Create a medical corps

เราจึงต้องการองค์กรที่สำรองยารักษาโรค มีจำนวนคนมากมายที่ได้รับการฝึกฝน และอยู่เบื้องหลังสำหรับคนที่พร้อมจะไปกับผู้เชี่ยวชาญเหล่านี้.

3. Pair medical & military

หลังจากนั้นเราต้องทำการเชื่อมต่อแพทย์กับเหล่าทหารเข้าด้วยกัน โดยการนำจุดเด่นของเหล่าทหารมาใช้ ไม่ว่าจะเป็นทักษะในการเคลื่อนพลด้วยความฉับไว พลาธิการทางทหาร และพื้นที่ปลอดภัย.

4. Run germ games

การจำลองเล่นเกมส์เชื้อโรค มันไม่ใช่เกมส์สงครามทั่วไป ซึ่งสิ่งนั้นจะทำให้เราเห็นจุดบอดของตัวเอง และเกมส์เชื้อโรคที่เสร็จสิ้นไปในอเมริกาเคยเกิดขึ้นมาในปี 2001 และมันดูไม่ค่อยได้ผลเท่าที่ควร จนถึงตอนนี้คะแนนของเชื้อโรคก็คือ 1 แต้ม และมนุษย์ก็ยังคง 0 แต้มเหมือนเดิม.

5. Step up research & development

สุดท้ายนี้เราต้องการความก้าวหน้าอย่างมหาศาลในเรื่องของ R&D จากทุกภาคส่วนของวัคซีน และการวินิจฉัยโรคด้วย แล้วมันมีบางความหนักหน่วงที่สามารถข้ามผ่านไปได้ เช่น Adeno-associated virus ที่สามารถข้ามผ่านไปได้อย่างรวดเร็ว.

ในตอนนี้เขาไม่ได้ต้องการจำนวนงบประมาณสำหรับค่าใช้จ่ายในตอนนี้ แต่เขามั่นใจว่า มันจะดูเป็นการถ่อมตัวถ้าเทียบกับภัยคุกคามที่อาจจะเกิดขึ้นมา ทว่า ธนาคารโลกได้ประเมินจำนวนเงินคร่าว ๆ สำหรับการรับมือกับไข้หวัด Flu ซึ่งจะทำให้ความมั่งคั่งทั่วโลกถดถอยลงไป โดยใช้เงินไปมากกว่า 3 ล้านล้านเหรียญสหรัฐ และเราจะเห็นภาพของมนุษย์ที่ถูกคร่าชีวิตไปหลายล้านคน.

การลงทุนนี้เสนอผลประโยชน์อย่างมีนัยสำคัญ ที่จะพาเราไปยังการเตรียมพร้อมสู่การแพร่ระบาดมากขึ้น เช่นสาธารณสุขมูลฐาน และ R&D สิ่งเหล่านี้จะช่วยลดความเหลื่อมล้ำของสาธารณสุขทั่วโลก และจะมีส่วนทำให้โลกนี้ดูปลอดภัยมากยิ่งขึ้น.

เขาคิดว่าสิ่งนี้ควรจะจัดอันดับความสำคัญกับมัน ทุกคนไม่จำเป็นต้องตื่นตระหนก เราไม่จำเป็นต้องกักตุนซอสสปาเกตตี หรือว่าลงไปชั้นใต้ดินอีกต่อไป แต่เราจำเป็นต้องเดินทาง เพราะว่าศึกครั้งนี้ไม่ได้อยู่ข้างเรา ความจริงอีกข้อหนึ่งก็คือ ถ้ามีสิ่งดี ๆ ที่มาจากการแพร่ระบาดของ Ebola นั่นคือมันทำให้เรารู้ตัวก่อน พร้อมทั้งตั้งปลุกเตือนให้เราพร้อมรับมือกับมัน รวมถึงถ้าเราเริ่มต้นตั้งแต่วันนี้ เราก็จะสามารถพร้อมรับมือกับการแพร่ระบาดครั้งหน้าได้อย่างแน่นอน.