สิ่งหนึ่งที่เราควรจะมีกันทุกคนก็คือ ความอ่อนน้อมถ่อมตน ซึ่งการที่เราจะสร้างสิ่งนี้ขึ้นมาในจิตใจได้นั้น เราก็จำเป็นต้องฝึกปรือตนเองอยู่เสมอ หากมองกันอย่างง่ายดายก็คือไม่ว่าเราจะเจออะไร ก็พยายามทำตัวเองให้เล็กที่สุด ด้วยจิตใจที่เบิกบานที่สุด เพราะมีหลายคนกำลังกระทำสวนกระแสธรรมชาติ นั่นคือวิธีการทำตัวเองให้เล็ก แถมใจก็ยิ่งแคบลงไปอีก.
การที่เราจะสร้างพื้นที่ให้กับตัวเราเอง หรือที่เรียกว่าจุดยืน ส่วนใหญ่แล้วเราจะนำมาซึ่งการสร้างอัตตาตัวตนที่สูงใหญ่ตามมา กระนั้น ลองปรับเปลี่ยนมุมมองสักเล็กน้อยดูบ้าง อย่างเช่น การสร้างจุดยืนว่าฉันยืนอยู่ตรงนี้ ถ้าหากคนไม่ดีกำลังมาเบียดเบียนเรา เราก็จะยืนหยัดต่อสู้ในจุดยืน อย่างนี้เรียกว่าการสร้างพื้นที่และก็มีความถ่อมตัวเล็ก ๆ ว่า เราจะไม่เบียดเบียนใครก่อน แต่ถ้าใครก็จะมาเบียดเบียนเรามาก เราก็ไม่ยอมเช่นกัน.
การยอมคนกับการถ่อมตน จึงไม่ใช่วิสัยเดียวกันอย่างแน่นอน การถ่อมตนคืออาการของคนที่รู้จักความผิดชอบชั่วดี รู้ว่าสิ่งนี้ควรจะสู้ หรือสิ่งนี้ควรจะถอย การรู้จักตนเองอย่างดีเยี่ยมจะนำมาซึ่งการถ่อมตนอย่างมีคุณภาพตามมา สมมุติเหตุการณ์หนึ่งที่อยู่ดี ๆ เราก็มีโอกาสไปออกงานอันยิ่งใหญ่ แล้ว ณ ขณะนั้นปรากฏว่าคุณก็ได้ร่ำรวยเงินทองมาจากการลงทุน ถามว่าคุณควรจะถ่อมตัวเมื่อเข้าไปในงานนั้นหรือไม่ เพราะอะไร ถ้าคุณเป็นคนดีคุณย่อมตอบได้ว่า “แน่นอนอยู่แล้ว ยังไงเราก็ต้องถ่อมตัว เพราะเงินในบัญชีไม่ได้การันตีความสุขที่ยั่งยืน” แล้วนี่ก็อาจจะเป็นคุณสมบัติของคนที่อ่อนน้อมถ่อมตนก็เป็นได้.
ความยิ่งใหญ่ที่แท้จริง จะเกิดจากจิตใจที่อ่อนโยนเสมอ หากคุณเป็นคนที่กำลังหยิ่งผยองจนลืมตัว ไม่ว่าจะเกิดจากชื่อเสียง ลาภยศ หรือแม้กระทั่งเงินทอง ที่มันทำให้คุณเปลี่ยนแปลงจากหน้ามือเป็นหลังมือ ก็ขอแสดงความเสียใจไว้ ณ ที่นี้ด้วยว่า สิ่งต่าง ๆ เหล่านั้นเป็นของไม่แน่นอน เมื่อคุณอยู่จุดสูงสุดได้ คุณก็ลดลงมาต่ำต้อยได้เช่นกัน ความน่ากลัวของชีวิตจึงอยู่ที่เราไม่รู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงของธรรมชาตินั่นเอง.
ต้นไม้ที่หักโค่นลงมาเพราะแรงลมฉันใด คนก็ย่อมล้มลงมาได้ก็เพราะแรงอัตตาฉันนั้น การปรับตัวเพื่อความอยู่รอดจึงจำเป็น การถ่อมตนจึงไม่ได้เป็นเพียงแค่ลดอัตตาตัวตนลง แต่เป็นเหมือนการถ่ายเทพลังอนุภาคในร่างกาย โดยแทนที่เราจะเอาพลังไปต่อสู้กับความใหญ่โต แต่เรากลับเอาพลังมาพัฒนาตนเองอยู่เสมอ ความได้เปรียบเสียเปรียบอยู่ที่การเลือกที่จะแข่งขันกับสิ่งใดเสียมากกว่า.
ความอ่อนน้อมถ่อมตน เป็นพลังภายในที่ยากจะเอาชนะได้ คนที่รู้พลังอันล้ำค่านี้ ย่อมนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด
ศุภกิตติ์ กิติมหาคุณ